Монгол гэж хэллээ гээд л дургүйцээд, юу л болоод байна даа гэж зарим хүмүүс бодож магадгүй юм. Тиймээ, би саяхан л Англи хэл сурч эхлээд хэл бичгийн толиноос Монгол гэдэг үг хартал Монголойд гэдэг нь Даун синдромтой хүнийг хэлдэг гэж бичсэн байсныг хараад гайхаж байсан ч нэг их юм бодолгүй өнгөрч билээ. Гэтэл Монголоосоо гарч энд тэнд явж, өөр улсад амьдарч эхэлтэл Монгол гэдэг нэр маань нэг л өөрөөр хэлэгдэж хэрэглэгдээд байгааг үзэж мэдэрч эхэлсэн юм. Ингээд Монгол гэдэг үгний талаар өөрсдөдөө буюу Монголчууддаа тайлбарлая гэж бодлоо.
Их Британы эрдэмтэн доктор John Langdon Down 1860аад оны үед Down’s syndrome буюу Даун Синдромийг анх оношлож нээжээ. Тэрээр энэхүү дүгнэлтийг хийхдээ хэсэг адил төстэй нүүр царайтай болон төрөлхийн ижил шинжтэй хүмүүсийг тусгай байранд амьдруулан ажиглаж эхэлсэн байна. Эдгээр хүмүүсийн оюуны чадвар болон хөгжилт нь ямар нэгэн байдлаар бэрхшээлтэй, булчин султайн улмаас яриа удаан, мөн алганы зураас нь нэг хөндлөн зураас гэх зэрэг адилхан шинж тэмдэг ажиглагджээ. Даун эдгээр хүмүүсийн нүүрний шинжийг ажиглаж Монгол язгууртан хүмүүстэй адилхан дээшээ жартгар нүдтэй гэж Монголизм буюу тэнэг Монгол гэж нэрлэжээ. 1960аад он болтол энэ удамшлын оношыг Монголизм гэж дэлхий даяар нэрлэн хэвшсэн байна.
1959 онд Dr. Jerome Lejeune, Францын физикч Даун синдромны шинжлэх ухааны талын тайлбарыг нээжээ. Тэрээр Трисомы 21 гэдэг хоромосом нэгээр илүүдэлтэй тохиолдолд бий болдог төрөлхийн гажиг нөлөө гэж тогтоосон байна. Энэхүү үзэгдэл нь аль ч үндэстэн угсаатан, арьс өнгө, нас харгалзахгүйгээр хэнд ч тохиолдож болдог ба эхийн хэвлийд анх үр бий болоход бүрддэг. Эцэг эхийн буруугаас биш, хэнээс ч хамаарахгүйгээр байгалийн нөхцлөөр бүрдэн үүсдэг байна.Одоогоор дэлхий дахинаа Дауныг анагаах эм бэлдмэл нээгдээгүй байна.
1960 оноос хойш Монголын дипломат төлөөлөгчид Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагад (World Health Organisation) “mongol” гэдэг нэр томёог хэрэглэхийг эсэргүүцэн өргөх бичиг барьжээ. Түүнээс хойш Монгол биш Даун синдром гэдэг нэрээр албан ёсоор нэрлэгдсэн ч Монгол гэдэг үгийг өдий болтол тэнэг мулгуу гэдэг бүдүүлэг хараал үгийн утгаар олон хэл дээр хэрэглэк байна. Энэ үг нь олон хэлбэрээр (mong, mongo, mongolico) тархан газар авчээ.
Хэрэв та энэ үгийг буруу бүдүүлгээр хэрэглэж байгаатай таарвал засаарай. Яагаад бид дуугүй л хүлцэнгүйгээр өөрдсийнхөө үндэстний нэрийг бүдүүлэг үг хараалаар орлуулж байхад чимээгүй суух вэ. Бас ядарсан хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд, хүмүүсийг дээрэлхэн доромжилж байгаа биш үү.
Энэ талаар дэлхий даяар интэрнэтээр суртчилж хүмүүст мэдлэг олгох саналтай байна. Та юу гэж бодож байна вэ?
