Photo credit: CC US National Gallery
Энэ удаа би залуучууддаа болон гадаадад гарах сонирхолтой шалгалт өгч байгаа бүх хүмүүст мэдэхээсээ хуваалцахыг хүссэн юм.
1. Ямар шалгалт вэ гэдгээ тогтоо. Аль улсын шалгалт өгөх гэж байна аа гэдгээ хар. Америк уу, Англи уу гэх мэт. Тэрнээсээ хамаараад хэллэг, үсэглэл бас өөр байх тохиолдлууд бий.
2. Эссэй бичих заавраа сайн унш. Хэдэн зүйлийн тухай бич гэсэн байна? Нэг том сэдэв үү? Хэд хэдэн жижигхэн зүйлсийг хамруулж бичихээр байна уу?
3. Бичихдээ аль болохоор бодит жишээн дээр өөрийн тавьж буй санал болон маргаанаа батлах зорилгоор бичих хэрэгтэй. Их олон хүн би ингэж боддог гээд л хаядаг. Яагаад та тэгэж бодож байна гэдгээ амьдрал дээр жишээн дээр тайлбарла. Жишээлбэл:
а. Би гүзээлзгэнэтэй зайрмагт илүү дуртай.
б. Би гүзээлзгэнэтэй зайрмагт илүү дуртай. Яагаад гэвэл шоколадтай зайрмаг илүү чихэрлэг учраас нялуун амт нь миний дотрыг эвгүй болгодог.
4. Бүх эссэй эхлэл, дунд болон төгсгөлтэй байх ёстой.
5. Манайхан интэрнэтээс их хуулдаг. Энэ бол шууд унана л гэсэн үг. Том том их сургуулиуд бол шууд хуулсан материалийг таньдаг программуудтай учраас хэн нэгэн засаж байгаа хүн нэг өгүүлбэр оруулахад л шууд гарч ирдэг.
6. Том том үг хэрэглэж гайхуулах биш яг оносон үгээ олж бичих чухал. Зарим хүмүүс ямар мундаг гэдгээ харуулах гэж өөрөө ч мэдэхгүй үгнүүдийг хуулж бичдэг. Энэ нь шууд уншихад л мэдэгддэг. Яагаад гэхээр тэдгээр үгс нь сайн уялдаж утгыг нь гаргаж өгдөггүй, ойролцоо утгатай үгс байдаг. Монгол дээр ч гэсэн тийм үгнүүд байдагтай адил. Жишээлбэл манайхан морин дээр мордоно гэж ярихаас биш сууна гэж хэлдэггүй.
7. Бас их урт оршил бичдэг алдаа байдаг. Нэг улс төрийн бодлогыг ярих гэж байгаа бол яг тэр бодлогоо л сайн тайлбарлах буюу дүгнэх нь чухал. Түүнээс биш аль дээр үеийн тэр намын түүхийг хэдэн онд хэн хаана байгуулсныг бичээд байх шаардлагагүй.
8. Бичих гэж байгаа зүйлийнхээ талаар судлах хэрэгтэй. Шууд интэрнэтээс хайгаад л эхний олдсон юмыг хуулж бичээд байвал чиний өрсөлдөж байгаа хүмүүс бас л яг тэрнийг чинь хийж байгааг санаарай. Өрсөлдөгчөөсөө юугаараа илүү гармаар байна, тийм бол цаашаа хэд хэдэн хуудас нэмээд уншихад нэлээд зүйл гарч ирэх вий.
9. Хянах болон асуух хүн байвал сайн хэрэг. Гэхдээ тэр хүнээ гэрийн даалгавраа хийж өгөхийг бүү хүлээ. Өөрөө л эхнээс нь за одоо л боллоо доо гэтлээ хийх хэрэгтэй. Тэгсэн хойноо л асууж зөвлөгөө авбал зүгээр. Чамд зав олдохгүй байгаатай адил тэдгээр хүмүүст ч гэсэн өөрийн амьдрал, ажил бий.
10. Сайн ном уншвал найруулан бичихэд тустай, үгийн баялаг ч арвиждаг.
Таньд амжилт хүсье.
